KNCV is er voor alle mensen met een moleculaire interesse. Directeur Jan-Willem Toering legt uit hoe de vereniging relaties heeft met een groot en divers gezelschap.
Chemie mag misschien klein klinken, volgens Jan-Willem Toering – sinds maart 2014 directeur van de KNCV – is het juist ‘ontzettend breed’. “Chemie is overal. Alles wat je om je heen ziet, bestaat namelijk uit moleculen”, aldus de directeur van de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging. De vereniging heeft zelfs een ANBI-status. “We zijn er voor alle mensen met een moleculaire interesse. Dat is een groot en divers gezelschap.”
KNCV bestaat al 110 jaar en ook de brede doelgroep is een erfenis. “We zijn er voor de bouwers en de bewakers van het erfgoed van de chemie in Nederland”, zegt Toering. Hij weet dat dat zwaar klinkt, maar dat is nu eenmaal de beste omschrijving van de doelgroep. KNCV’s ruim achtduizend leden zijn verdeeld in maar liefst drie leeftijdsgroepen, zes regio-kringen en zestien vakspecialistische secties. Leden van de secties zijn niet automatisch lid van KNCV. Zo’n dertig leden zijn betrokken bij de vereniging als donateurs, expres geen sponsors. De bedragen zijn laag en daar staat officieel niets tegenover.
Meer dan beroep |“De uitdaging is om al die leden te binden. Het gaat me niet zo om de cijfers, massa, ledenvoordeel, goedkope verzekeringen en telefoonabonnementen. Dat is te weinig inspirerend”, legt Toering uit. Hij gaat voor loyale leden. “Zij halen voldoening uit hun beroepstrots en focussen niet op wat ze ervoor terugkrijgen. Die actieve betrokkenheid is veel meer waard.” Lang niet alle leden werken in de chemie. Een groot deel moet de arbeidsmarkt nog betreden of is de werkende leeftijd al voorbij. Wat bijna iedereen wél gemeen heeft is een achtergrond in de chemie, life sciences of procestechnologie. Leden zonder chemische studie zijn op een hand te tellen. Een van de vingers van die hand is Toering zelf. Hij studeerde rechten en bedrijfseconomie. “Ik vind het leuk om na verloop van tijd iets nieuws te doen. Dat stimuleert de creativiteit en daagt me uit om nieuwe wegen te ontdekken.”
Nieuwe wegen |Het afgelopen jaar begon de vereniging aan verschillende projecten om nieuwe wegen te verkennen. Op een Vimeo-kanaal plaatst KNCV sinds een jaar filmpjes van prijsuitreikingen en andere bijeenkomsten. Toering wil zo aansluiten op de trend van tekst naar beeld. “Iets moeilijks willen mensen graag in een helder filmpje uitgelegd zien.” Iedereen kan de filmpjes van KNCV TV bekijken, ook niet-leden. Toering: “We hebben daar nog geen sluitend systeem voor, want we willen eerst met ‘trial and error’ zien hoe het werkt. Als het een beetje loopt kunnen we misschien webinars achter een slot zetten.” KNCV heeft niet zoals veel beroepsorganisaties beroepsopleiding en -certificering als verdienmodel en bindmiddel. Sterker nog, pas sinds enkele maanden biedt de KNCV Academy cursussen aan leden aan. Die kunnen gaan over chemische onderwerpen, maar ook over ‘Hoe zorg ik dat ik fluitend naar mijn werk blijf gaan?’ of ‘Hoe kan ik balans aanbrengen in werk en privé?. Toering wil leden de mogelijkheid bieden om zich verder te professionaliseren. Zij krijgen korting op de cursussen.
Sparkle |Met extra ledentoegang tot diensten van de KNCV probeert Toering nieuwe leden te trekken. Dat lukt. Sinds twee jaar is het dalende aantal lidmaatschappen weer aan het stijgen, met zo’n twee- tot driehonderd per jaar. Volgens Toering komt dat vooral door de directe werving van studenten. KNCV werkt samen met hoogleraren en studentenverenigingen en biedt van alles aan: het vakblad C2W, reisbeurzen, bedrijfsbezoeken, pubquizen en een masterdag op Universiteit Utrecht. Studenten mogen het eerste jaar gratis aansluiten en krijgen tot hun dertigste levensjaar flinke korting. Toering: “Het is belangrijk om zo vroeg mogelijk te laten zien wat de meerwaarde is van een lidmaatschap.” Van alle beginnende studenten wordt ongeveer de helft lid. Een kwart daarvan is na vier jaar nog steeds aangesloten bij KNCV. Zelfs studenten die niet in de chemie blijven werken, dragen de vereniging vaak nog een warm hart toe. “Mensen die in hun studententijd veel plezier hebben gehad van KNCV zeggen later soms: ‘Ik heb niet zo veel meer met chemie, maar ik vind het wel belangrijk dat nieuwe generaties net zo goed ondersteund worden als ik’.” Toering glundert. “Dát is de sparkle die ik wil overbrengen.”
Podium voor talent |Om de talenten in de chemie meer in het zonnetje te zetten reikt KNCV allerlei prijzen uit. Zo is er de Gouden Medaille voor baanbrekend onderzoek van chemici tot en met veertig jaar, en de Van Marumpenning, voor mensen die de chemie op een speciale manier over het voetlicht hebben gebracht. “Ik vind het belangrijk om chemie een gezicht te geven. Niet in de vorm van een product, maar in de vorm van mensen.” Exposure van KNCV is daarbij ook belangrijk. De vereniging reikt prijzen vaak uit tijdens bestaande evenementen in de sector omdat ze daarmee een groter publiek bereikt dan alleen de eigen achterban. Toering: “Een bestuurslid van KNCV komt dan het podium op om te laten zien dat KNCV ook hier helemaal achter staat, in dienst van het erfgoed van chemie in Nederland.”
Open Secties|Zo komen bestuursleden ook veel bij sectiebijeenkomsten, waar lang niet iedereen lid is van KNCV. Al twintig jaar geleden veranderden alle secties namelijk in ‘open secties’. Toering is er niet altijd blij mee, maar bekijkt het van een positieve kant: “Er zitten daar potentiële leden.” Hoeveel dat er zijn, verschilt per sectie. Van kleine secties met vijftig leden is misschien de helft lid. Van grotere secties, met zo’n zevenhonderd leden, is dat slechts 20%. Voor alle secties verzorgt KNCV de ‘backoffice’. Dat is een hoop werk. Toering en zijn collega’s reiken prijzen uit, verzorgen parallelprogramma’s van congressen, zorgen voor ledenadministratie, onderhouden de website, helpen bij het organiseren van evenementen en leveren sprekers aan. Secties betalen daarvoor een bijdrage per lid, behalve voor leden die al lid zijn van de KNCV. Zo blijven de secties KNCV actief promoten. Dat sectieleden die geen lid zijn van de KNCV toch mee profiteren van de inspanningen van de vereniging, vindt Toering geen probleem. “We willen de deur voor niet-leden niet helemaal dichtgooien, we willen ze wel blijven verleiden.”
Persoonlijk|Toering probeert de leden zo persoonlijk mogelijk te benaderen. De algemene nieuwsbrief, waar ook niet-leden zich voor kunnen aanmelden, komt bijvoorbeeld niet op een vaste dag in de week, maar alleen als er iets nieuws te melden valt. Daarnaast stuurt Toering een of twee keer per maand ‘persoonlijke’ mailtjes naar leden. Uit de e-mailadressen kan hij een bepaalde groep selecteren en automatisch de juiste naam in de aanhef zetten. De stijl en inhoud maakt hij zo persoonlijk dat mensen hem ook antwoorden. Zo brengt hij relevant nieuws naar specifieke leden, geselecteerd op leeftijd en regio. In een nieuw administratiesysteem, waarmee KNCV nu proefdraait, kunnen leden straks zelf aangeven op welke nieuwtjes ze geattendeerd willen worden.
Ruggengraat|Zo’n 35 procent van KNCV leden is met pensioen. “Die oudere leden zijn de ruggengraat van de vereniging, vertelt Toering. Hoe trouw zij zijn merkt hij bijvoorbeeld in een ander nieuw project van KNCV: het Chemie Media Centrum. De expertise van de achterban wordt daar ingezet voor accurate berichtgeving in de media. Op een ‘wiki-edit-a-thon’ kwamen leden onlangs een dag lang bij elkaar om een selectie van chemiepagina’s in Wikipedia door te spitten en aan te passen. “Dat vindt vooral de oudere groep heel leuk.” Ook andere leden zijn vaak bereid om te helpen, zegt Toering. “Als ik ze iets persoonlijk vraag, krijg ik bijna nooit nul op rekest.” Toering komt vanmiddag net uit het Sciencepark in Amsterdam en vroeg daar een hoogleraar om een mooi verhaal te houden op de halfjaarlijkse Meet & Greet van de sectiebesturen en de Algemene Leden Vergadering. “Dat doet zo’n hoogleraar dan met alle plezier en hij helpt me meteen aan een spreker voor de volgende keer. Fantastisch.”
Toekomst|De toekomst van de KNCV ziet Toering vooral in het verder professionaliseren van de beroepsgroep, met de KNCV Academy bijvoorbeeld. “Andere partijen vragen nu al of ze via ons platform cursussen mogen aanbieden. Daar zie ik potentie.” Verder wachten er grote maatschappelijke uitdagingen op het gebied van bijvoorbeeld gezondheid, voedselzekerheid, transport en klimaat. Chemici krijgen in alle oplossingsrichtingen een belangrijke rol, voorspelt Toering: “Secties kunnen straks misschien beter rond die thema’s in plaats van rond vakgebieden georganiseerd worden. En, nog belangrijker, ze moeten samenwerken met andere beroepsgroepen in multidisciplinaire teams.” Nu al zoekt KNCV die samenwerking met NWO en internationale clubs. “Overlap is er altijd.”
Dit artikel is gepubliceerd in VM